BR28712491 «Шәкәрім Құдайбердіұлының рухани мұрасын әдеби-мәдени, тарихи-этнографиялық, географиялық, лингвистикалық тұрғыдан кешенді зерттеу: цифрлық интеграция және этнотуризм».

Бағдарлама тақырыбы – бүгінге дейін қолданбалы форматта зерттеу объектісіне ілінбеген, бірегей тақырып. Шәкәрім мұрасының Шәкәрім университетінің базасында зерттеу объектісіне ілінуі тегін емес. Себебі университетке 1993 жылы Шәкәрім Құдайбердіұлының есімі берілген. Шәкәрім университеті мен басқа коллаборатор ғылыми ұйымдардың мамандарын жұмылдыра отырып, Шәкәрім мұрасын жаңа қырынан зерттеу арқылы тың ғылыми нәтижелерге қол жеткізу, нәтижелермен әлемдік деңгейде бөлісу, ақын мұрасын цифрландыру және бүгінгі таңға дейін жасалмаған «Шәкәрім театр-музейін» жасақтап, кейінгі ұрпаққа ұсыну бағдарламаның басты жаңалығы болып табылады.

Ғұлама ойшыл, ақын Шәкәрім Құдайбердіұлының рухани мұрасын әдеби-мәдени, тарихи-этнографиялық, географиялық және лингвистикалық тұрғыдан кешенді зерттеу арқылы цифрлық интеграцияда ұсыну және Ұлылар еліндегі (Абай облысы) этнотуризмді дамытудың оңтайлы әдістемелерін ұсыну.

1 Тікел1 Тікелей нәтижелер:

Бағдарламаның нәтижелері бойынша келесі нәтижелер алынуға тиіс:

1.1 Шәкәрім Құдайбердіұлының ғұмырнамасы мен шығармашылық мұрасы, шәкәрімтануға қатысты барлық зерттеулер жинақталып, кешенді зерттеу нәтижесінде ғылыми-зерттеу материалдары, дижитал форматта инфографикалық оқу құралы, хронологиялық карта жасалды;

1.2 Шәкәрім әндері мен күйлерінің қазақ музыка өнері мен музыкатану ғылымындағы орны айқындалып, жойылу қаупінде тұрған Шәкәрім әндері мен күйлері цифрлық форматқа көшіріліп, қазақ музыка қорына табысталды;

1.3 Шәкәрім мұрасын сақтау мақсатында Абай музейінің қорында сақталған Ахат Шәкәрімұлы қолжазбалар коллекциясы цифрландырылып, сандық форматқа көшірілді;

1.4 «Саятқора» географиялық елді мекеніне тарихи-этнографиялық зерттеулер жүргізіліп, туристтерге арналған сапалы 3D форматындағы виртуалды экскурсиялар мен фотогаллерея әзірленді;

1.5 Шәкәрімтану бағытында жүргізілген зерттеулер нәтижесінде «Шәкәрім және Алаш», «Шәкәрім және қазақ баспасөзі», «Шәкәрім және дін», «Үш анық» шығармасының ғылыми-теориялық негіздемесі», Ар ілімі» - дидактикалық, әдістемелік оқу құралы» тақырыптағы ғылыми монографиялар және «Түрік, қырғыз-қазақ һәм хандар шежіресі» еңбегі негізінде цифрлық энциклопедия, «Шәкәрім тілінің сөздігі» дайындалып, қазақ тілі ұлттық корпусының Шәкәрім мұрасына арналған кіші корпусы әзірленді.

2 Күтілетін кешенді нәтижелер:

Шәкәрімтану бағытында жүргізілген кешенді зерттеулер мен экспедиция нәтижесі ретінде тарихи ескерткіштерді қалпына келтіру, қорғау және сақтау турасында анықтамалар мен туристерге арналған виртуалды экскурсия, 3D карта, инфографика материалдары, 3D турлар, эксклюзивті брендтер, фотогаллерея т.б. өнімдер әзірленіп, Шәкәрім Құдайбердіұлының рухани мұрасын кешенді зерттеу нәтижелері бойынша мәдени-танымдық «Shakarim.kz» сайты әзірленді.

Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде жариялануға тиіс:

1) Web of Science базасының Social Science Citation Index немесе Arts and Humanities Citation Index дерекқорларында индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 25 (жиырма бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдарда кемінде 6 (алты) мақала немесе шолу.

2) ҒЖБССҚК ұсынған журналдарда кемінде кемінде 8 (сегіз) мақала.

3) Өтініш беруші ұйымның Ғылыми кеңесі және (немесе) Ғылыми-техникалық кеңесі ұсынған шетелдік және (немесе) қазақстандық баспаларда жарияланған кемінде 1 (бір) монография немесе оқу құралы.

4) Қазақстан Республикасы Ұлттық зияткерлік меншік институтында тіркелген зияткерлік меншіктің кемінде 1 (бір) патент немесе 2 (екі) авторлық куәлік.

5) Шәкәрім Құдайбердіұлының көзі тірісінде 1911 жылы Орынборда жарық көрген «Түрік, қырғыз-қазақ һәм хандар шежіресі», «Мұсылмандық кітабы», 1912 жылы Семейде жарық көрген «Қазақ айнасы», «Қалқаман-Мамыр», «Еңлік-Кебек», 1924 жылы «Дубровский әңгімесі» аудармасы кітаптарының репринттік басылымы жарияланды;

6) Қазақстан Республикасының Ұлттық зияткерлік меншік институтында тіркелген кемінде 3 (үш) патент немесе 5 (бес) авторлық куәлік алынды.

7) Мәдени-танымдық «Shakarim.kz» сайты іске қосылады.

3. Түпкілікті нәтиже:

Бағдарлама нәтижесінде шәкәрімтану бағытында әзірленген ғылыми-зерттеулер, цифрлық өнімдер мен 3D турлар, виртуалды экскурсиялар, фотогалерея мен ID карталар Қазақстанның тарихи, мәдени ландшафттық әлеуетін арттыруға, Ұлылар мекеніндегі этнотуризмнің дамуына, әлеуметтік сананың интеллектуалды, рухани-моральдық, ғылыми-танымдық, мәдени-танымдық, бір сөзбен айтқанда өркениеттік потенциалын көтеруге, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал етеді.